Ga verder naar de inhoud

Wettelijk pensioen: leeftijd – en loopbaanvereisten

07.10.2020

Enkele jaren geleden werd bij wet een tijdpad bepaald voor de geleidelijke verhoging van de wettelijke leeftijd voor het rustpensioen, de leeftijd vereiste voor de toegang tot het vervroegd pensioen en de minimumleeftijd voor het overlevingspensioen. Er werden ook heel wat overgangsmaatregelen voorzien. In dit artikel vind je het overzicht.

1. Wettelijk pensioen

De wettelijke pensioenleeftijd in België is vandaag 65 jaar voor mannen en, sinds 1 januari 2009, ook voor vrouwen. Deze pensioenleeftijd blijft gelden voor alle pensioenen die daadwerkelijk en voor het eerst ingaan uiterlijk op 1 januari 2025.

De wettelijke pensioenleeftijd verhoogt naar 66 jaar voor de pensioenen die daadwerkelijk en voor het eerst ingaan ten vroegste op 1 februari 2025 en uiterlijk op 1 januari 2030. Zij verhoogt verder naar 67 jaar voor de pensioenen die daadwerkelijk en voor het eerst ingaan ten vroegste op 1 februari 2030.

De wettelijke pensioenleeftijd geldt ongeacht de loopbaan van de werknemer. Dat principe wijzigt niet. Wel streeft de regering er met de doorgevoerde leeftijdverhogingen naar dat werknemers langer aan de slag blijven en hun effectieve loopbaanduur verlengen tot minstens 45 jaar. Daar zitten we vandaag in ons land immers nog ver af, met een gemiddelde werkelijke pensioenleeftijd van 61,8 jaar (2018). De referentieloopbaan voor een volwaardig pensioenbedrag blijft dus wel bepaald op 45 jaar (of 14.040 loopbaandagen).

startdatum wettelijk pensioen

minimumleeftijd

minimumloopbaan

tot 1.1.2025

65 jaar

nvt

vanaf 1.2.2025 tot 1.1.2030

66 jaar

nvt

vanaf 1.2.2030

67 jaar

nvt

Ter herinnering: het wettelijk pensioen kan ten vroegste ingaan op de eerste dag van de maand die volgt op de maand waarin de werknemer de wettelijke pensioenleeftijd bereikt. De werknemer moet de vereiste leeftijd dus bereiken uiterlijk de laatste dag van de maand die aan de startdatum voorafgaat.

2. Vervroegd pensioen

Een werknemer kan zijn wettelijk pensioen opnemen voordat hij de wettelijk pensioenleeftijd bereikt, als hij de daarvoor vereiste minimumleeftijd en -loopbaan kan combineren.

Tip: elke burger kan zijn vroegst mogelijke pensioendatum terugvinden via MyPension.be. Meer informatie over de berekening van de loopbaanvoorwaarde lees je op de website van de Federale Pensioendienst.

De regering Di Rupo startte in 2013 al met de hervorming van die leeftijd- en loopbaanvereiste. Zij verhoogde de minimumleeftijd om met vervroegd pensioen te kunnen gaan jaarlijks met 6 maanden tot 62 jaar in 2016. Zij trok ook de loopbaanvereiste gradueel op tot 40 jaar vanaf 2015. Een vervroegd pensioen op vroegere leeftijd bleef mogelijk mits bewijs van een lange loopbaan.

Hervorming Di Rupo (2013-2016):

Startdatum vervroegd pensioen minimumleeftijd (lange loopbaan) minimumloopbaan (lange loopbaan)
2012
60 jaar
35 jaar
vanaf 1.1.2013 tot 1.1.2014
60,5 jaar
(60 jaar)
38 jaar
(40 jaar)
vanaf 1.2.2014 tot 1.1.2015
61 jaar
(60 jaar)
39 jaar
(40 jaar)
vanaf 1.2.2015 tot 1.1.2016
61,5 jaar
(60 jaar)
40 jaar
(41 jaar)
vanaf 1.2.2016
62 jaar
(61 jaar)
(60 jaar)
40 jaar
(41 jaar)
(42 jaar)

Ook hier moet de werknemer de vereiste leeftijd en loopbaan bereiken uiterlijk de laatste dag van de maand die aan de gewenste startdatum voorafgaat. Ook hier geldt immers dat het vervroegd pensioen pas ten vroegste kan ingaan op de eerste dag van de maand die volgt op de maand waarin de werknemer aan alle toegangsvoorwaarden voldoet. Voorbeeld: een werknemer die in december 2015 de leeftijd van 60 jaar bereikte kon vanaf 1.1.2016 met vervroegd pensioen als hij uiterlijk op 31.12.2015 ook een loopbaan van 41 jaar had. Werd de werknemer echter pas 60 jaar op 1 januari 2016 dan kon hij ten vroegste vanaf 1.2.2016 met vervroegd pensioen en was een loopbaan van 42 jaar vereist.

Daarnaast werden een hele reeks overgangsmaatregelen voorzien voor o.a. werknemers van wie de opzeg al voor 1 januari 2012 was ingegaan, werknemers die hun rechten kunnen vastklikken enz.

De regering Michel bouwde hier met de wet van 10 augustus 2015 op verder door de leeftijdvereiste na 2016 verder stapsgewijs te verhogen met 6 maanden per jaar, tot 63 jaar in 2018. Ook de loopbaanvereiste verhoogt: naar 41 jaar vanaf 2017 en naar 42 jaar vanaf 2019. Mits het bewijs van het lange loopbaan blijft een vervroegd pensioen op jongere leeftijd echter mogelijk.

Hervorming Michel (2017-2019):

startdatum vervroegd pensioen minimumleeftijd (lange loopbaan) minimumloopbaan (lange loopbaan)
vanaf 1.2.2016 tot 1.1.2017
62 jaar
(61 jaar)
(60 jaar)
40 jaar
(41 jaar)
(42 jaar)
vanaf 1.2.2017 tot 1.1.2018
62,5 jaar
(61 jaar)
(60 jaar)
41 jaar
(42 jaar)
(43 jaar)
vanaf 1.2.2018 tot 1.1.2019
63 jaar
(61 jaar)
(60 jaar)
41 jaar
(42 jaar)
(43 jaar)
vanaf 1.2.2019
63 jaar
(61 jaar)
(60 jaar)
42 jaar
(43 jaar)
(44 jaar)

Ook dit keer werd een reeks van overgangsmaatregelen voorzien:

  • werknemers die op een bepaald ogenblik aan de voorwaarden voldoen om op vervroegd pensioen te vertrekken, behouden dit recht ongeacht de latere datum waarop hun vervroegd pensioen effectief ingaat (het zg. ‘vastklikrecht’).
  • werknemers die in 2016 de leeftijd van 59 jaar hebben en onder de oude regeling op één, twee of drie jaar van hun vervroegd pensioen staan, kunnen vanaf 2017 nog met vervroegd pensioen aan de leeftijd- en loopbaanvereisten van de oude regeling (van kracht tot 31.12.2016), zij het elk verhoogd met 1 jaar:
    • op 61-jarige leeftijd mits 43 jaar loopbaan
    • op 62-jarige leeftijd mits 42 jaar loopbaan
    • op 63-jarige leeftijd mits 41 jaar loopbaan

Voorbeeld: een werknemer van 59 jaar heeft in 2016 een loopbaan van 37 jaar. Als hij in 2020 de leeftijd van 63 jaar bereikt, heeft hij de vereiste 41 jaar loopbaan om met vervroegd pensioen te gaan. Daar waar normaal een loopbaan van 42 jaar vereist zou zijn.

  • werknemers met een ontslag vóór 9 oktober 2014 [1] (datum regeerakkoord) kunnen na 2016 nog met vervroegd pensioen op basis van de oude regels ( leeftijd van 62 jaar met een loopbaan van 40 jaar of de bijzondere voorwaarden voor lange loopbanen) mits die voorwaarden vervuld zijn aan het einde van de opzeggingstermijn of de periode gedekt door de verbrekingsvergoeding. Bij hun pensioenaanvraag (gericht aan de Federale Pensioendienst) voegen deze werknemers een kopie van de kennisgeving van het ontslag of de gesloten overeenkomst die het begin en de duur van de opzeggingstermijn of de periode gedekt door de verbrekingsvergoeding vermeldt.
  • werknemers die een vervroegde uittreding gevraagd hebben voor 9 oktober 2014 (datum regeerakkoord) kunnen na 2016 nog met vervroegd pensioen op basis van de oude regels (leeftijd van 62 jaar met een loopbaan van 40 jaar of de bijzondere voorwaarden voor lange loopbanen) mits die voorwaarden vervuld zijn aan het einde van de arbeidsovereenkomst. Bovendien moet er voor 9 oktober 2014 een schriftelijke overeenkomst gesloten zijn over de beëindiging van de arbeidsovereenkomst, buiten het kader van swt, die zijn grondslag vindt in een collectieve regeling (bepaald in wettelijke of reglementaire bepalingen of bij cao, arbeidsreglement of pensioenreglement) die al voor 9 oktober 2014 van kracht was en voorziet in een procedure van uittreding om vervroegd pensioen te kunnen opnemen.
    Bij hun pensioenaanvraag (RVP) voegen deze werknemers een kopie van de individuele schriftelijke overeenkomst en een kopie van collectieve regeling (cao, arbeidsreglement, pensioenreglement of de verwijzing naar de wettelijke of reglementaire bepalingen).

Ten slotte blijven ook de overgangsmaatregelen van de vorige hervorming van 2013 van kracht. Waaronder de regeling voor werknemers die in 2012 een leeftijd van 57 jaar hadden (en dus 61 jaar oud zijn in 2016) en uiterlijk 31.12.2012 een loopbaan van 32 jaar hadden. Zij kunnen nog steeds met vervroegd pensioen vanaf de eerste dag van de maand die volgt op de maand waarin zij de minimumleeftijd van 62 jaar en een loopbaan van minstens 37 jaar kunnen combineren.

Het regeerakkoord voorzag ook nog aangepaste leeftijd- en loopbaanvereisten voor zware beroepen. Die moeten echter nog bij wet vastgelegd worden.


[1] Komt in aanmerking: ontslag door de werkgever, ontslag door de werknemer of een overeenkomst over een einde van de arbeidsovereenkomst mits het presteren van een opzegtermijn of de betaling van een verbrekingsvergoeding. De opzegtermijn of de periode gedekt door de verbrekingsvergoeding moet starten voor 9 oktober 2014 en eindigen na 31 december 2016 (incl. eventuele schorsingen).

3. Overlevingspensioen

De voorwaarden om als langstlevende echtgenoot een overlevingspensioen te krijgen verstrengden al onder de regering Di Rupo. Concreet verhoogde de leeftijdvereiste van 45 jaar stapsgewijs vanaf 2016 met 6 maanden per kalenderjaar tot een leeftijdvereiste van 50 jaar in 2025.

De regering Michel bouwde ook hier op voort met de wet van 10 augustus 2015 die een verdere stapsgewijze verhoging van de leeftijdvereiste bepaalt na 2025 met 1 jaar per kalenderjaar tot een leeftijdvereiste van 55 jaar in 2030.

Volgende tabel geeft het overzicht:

Hervorming Di Rupo (2016-2025) Hervorming Michel (2026-2030)
jaar van overlijden
jaar van overlijden
2015
2026
2016
2027
2017
2028
2018
2029
2019
2030
2020
2021
2022
2023
2024
2025

Ter herinnering:

  • het overlevingspensioen komt toe aan de langstlevende echtgenoot die op de datum van het overlijden van zijn echtgeno(o)t(e) de vereiste leeftijd bereikt heeft
  • het overlevingspensioen gaat ten vroegste in op de eerste dag van de maand die daarop volgt
  • de verhoogde leeftijdvereiste geldt telkens alleen voor nieuwe overlijdens. Iemand die een overlevingspensioen krijgt verliest dat dus niet omdat hij niet aan de nieuwe hogere leeftijdvereiste voldoet
  • werknemers die de vereiste minimumleeftijd voor het overlevingspensioen niet hebben op het ogenblik dat hun echtgeno(o)t(e) overlijdt, krijgen sinds 1 januari 2015 wel een (activerende) overgangsuitkering gedurende 12 of 24 maanden (naargelang al dan niet kinderen ten laste).

Meer informatie over het wettelijk pensioen van je werknemers lees je op de website van de Federale Pensioendienst en op de website van Sociare. Werknemers kunnen hun persoonlijk pensioendossier raadplegen via MyPension.be.

Anderen lazen ook dit:

Overzicht van verschillende tewerkstellingsvormen in socio-culturele sector

Wil je een medewerker inschakelen in jouw organisatie, maar ben je er nog niet uit in welk statuut je dat best doet? In deze tabel vind je een handig overzicht van de verschillende statuten en hun belangrijkste kenmerken.

Jaaroverzicht tewerkstellingsmaatregelen: meedelen aan ondernemingsraad, vakbonden of personeel

Tussen 1 februari en 28 februari 2023 stuurt de RSZ je een overzicht van de tewerkstellingsmaatregelen die jouw organisatie toepaste in het 4de kwartaal 2021 tot het 3de kwartaal 2022. Belangrijk is dat je dat overzicht uiterlijk binnen een maand na ontvangst communiceert aan vakbond(en), ondernemingsraad of werknemers

Komaf maken met jouw kopzorgen rond het inzetten van personeel?

Doe net als +800 socioculturele collega-organisaties, en sluit je vandaag nog aan bij Sociare!