Kan je als werkgever aansprakelijk worden gesteld in geval van besmetting van een werknemer?

Het Ministerieel Besluit van 8 mei 2020 bepaalt dat werkgevers tijdig passende preventiemaatregelen moeten nemen om iedereen te beschermen tegen de verspreiding van het coronavirus. Deze gepaste preventiemaatregelen zijn veiligheids- en gezondheidsvoorschriften van materiële, technische en/of organisatorische aard. Je leest er meer over in deze Generieke gids ‘Veilig werken tijdens een epidemie of een pandemie’.

Het is dus een wettelijke verplichting om passende maatregelen te treffen, maar dat betekent niet dat alle maatregelen uit de gids ook relevant zijn voor jouw organisatie. Als werkgever kun je ook alternatieve maatregelen nemen, als deze minstens hetzelfde niveau van bescherming bieden of meer op maat zijn van de organisatie.

Naast deze specifieke richtlijnen in het kader van de bescherming tegen de verspreiding van het coronavirus zijn er uiteraard ook algemene wettelijke bepalingen die zowel aan werkgevers als aan werknemers verplichtingen opleggen rond de veiligheid tijdens de uitvoering van het werk.

Als werkgever ben je verplicht om:

• Er als een "goed huisvader" voor te zorgen dat je mensen kunnen werken in gezonde en veilige omstandigheden.
• Je werknemers voldoende opleiding en instructies te geven, zodat ze hun werk behoorlijk kunnen uitvoeren.
• Werkmateriaal te voorzien dat in orde is. Is er een fout of werkt het materiaal niet naar behoren? Dan zorg je voor herstel of vervanging.
• De nodige maatregelen te nemen, waarbij je het welzijn van je werknemers centraal zet.

De werknemer:

• is verplicht zich te onthouden van al wat schade kan berokkenen, hetzij aan zijn eigen veiligheid, hetzij aan die van zijn medearbeiders, van zijn werkgever of van derden.
• moet in zijn doen en laten op de arbeidsplaats:
  • overeenkomstig zijn opleiding
  • en de door de werkgever gegeven instructies,
  • naar best vermogen zorg dragen voor zijn eigen veiligheid en gezondheid en die van de andere betrokken personen.

Tip: ga in dialoog

• Het is van belang om open en in dialoog met overlegorganen & alle medewerkers te communiceren over de getroffen maatregelen en voldoende informatie en duidelijke instructies te geven. Werknemers zullen zich veiliger voelen en maatregelen zorgvuldiger naleven wanneer het een gedragen beslissing is.
• De werknemer heeft de plicht om deze maatregelen op te volgen zodat hij en zijn collega’s in veilige en gezonde omstandigheden kunnen werken. Hij kan met andere woorden ook niet weigeren om het werk te hervatten. Dan is hij immers ongerechtvaardigd afwezig en kan hij geen aanspraak maken op loon.
• Stel je als werkgever vast dat een werknemer zich niet aan de maatregelen houdt of dat hij fouten maakt, dan moet je hem hierop aanspreken. Best ook schriftelijk, bijvoorbeeld via mail of aangetekende brief. Bij herhaling kun je, indien nodig, sancties opleggen. Let wel: als werkgever kun je enkel een sanctie opleggen die in het arbeidsreglement staat vermeld.
• Ook van werknemers zelf mag je verwachten dat ze collega’s of derden die instructies negeren hierover aanspreken en de leidinggevende op de hoogte brengen.

• Als je een werkgever bent die alle maatregelen trof en voldoende & duidelijke instructies gaf, dan kunnen ze je niet aansprakelijk stellen als een medewerker toch besmet raakt met het coronavirus.
• Als werkgever moet je wel kunnen bewijzen dat je de nodige maatregelen neemt, dat iedereen de nodige instructies krijgt en dat je erop toeziet dat iedereen de de regels volgt.

Je kan natuurlijk ook besmet raken op het traject van en naar het werk of bij aankomst op het werk. Het is dan ook belangrijk dat je oog hebt voor het woon-werkverkeer van je medewerkers en voor de organisatie van de veilige toegang tot het gebouw en alle ruimtes.

• Deel de richtlijnen daarover uit de generieke gids met je medewerkers
• Wijs de medewerkers die het openbaar vervoer gebruiken op de verplichting om een mondmasker te dragen
• Organiseer je gemeenschappelijk vervoer? Hou ook daar rekening met de maatregelen die de generieke gids voorschrijft

Ook goed om te weten: als een werknemer ervoor kiest om een ander vervoermiddel te gebruiken dan datgene wat hij heeft opgegeven in de verklaring op eer, dan moet hij jou hiervan vooraf op de hoogte brengen.